Choć dla większości osób wizyta u notariusza to formalność, jedno pytanie pojawia się zawsze: ile to będzie kosztować? Sprawa nie jest tak oczywista, jak mogłoby się wydawać, bo na końcową kwotę składa się nie tylko wynagrodzenie notariusza, ale też szereg dodatkowych opłat. Dowiedz się, od czego zależą koszty i ile zapłacisz za najczęstsze czynności.
Od czego zależy wysokość opłat notarialnych?
Nie istnieje jeden uniwersalny cennik obowiązujący we wszystkich kancelariach notarialnych. Choć wysokość opłat jest regulowana prawnie, ostateczna kwota może się różnić w zależności od wielu czynników. W praktyce oznacza to, że dwie osoby korzystające z tej samej usługi mogą zapłacić różne kwoty – w zależności od kontekstu sprawy. Co wpływa na koszt wizyty u notariusza?
- Rodzaj czynności prawnej – cena zależy przede wszystkim od tego, czego dotyczy sprawa. Inny koszt poniesiesz, gdy chcesz sporządzić testament, inny przy podpisywaniu aktu notarialnego dotyczącego zakupu mieszkania, a jeszcze inny przy zwykłym poświadczeniu podpisu czy udzieleniu pełnomocnictwa. Każdy typ czynności ma określoną stawkę maksymalną, ale kancelarie mogą stosować niższe opłaty.
- Wartość przedmiotu czynności – im wyższa wartość tego, czego dotyczy czynność notarialna (np. nieruchomości, spadku, darowizny), tym wyższe może być wynagrodzenie notariusza. Przykład: sporządzenie aktu notarialnego dotyczącego sprzedaży mieszkania wartego 200 000 zł będzie tańsze niż w przypadku nieruchomości za 800 000 zł. Przepisy jasno określają przedziały kwotowe, które wpływają na stawki.
- Ilość dokumentów – każdy dodatkowy dokument, który trzeba sporządzić, odczytać lub odpisywać, może zwiększyć koszt usługi. Dotyczy to zarówno liczby stron dokumentów, jak i liczby wymaganych egzemplarz, np. dla każdej ze stron umowy.
- Liczba stron zaangażowanych – jeśli w danej czynności bierze udział więcej osób (np. kilkoro spadkobierców lub współwłaścicieli nieruchomości), koszt może wzrosnąć. Notariusz musi zadbać o każdą stronę formalnie i proceduralnie, co wpływa na czas pracy i finalną cenę.
- Dodatkowe opłaty – oprócz podstawowego wynagrodzenia, do kosztów wizyty u notariusza często dochodzą opłaty dodatkowe, które notariusz pobiera i przekazuje dalej.
Czym jest taksa notarialna i jak się ją oblicza?
Taksa notarialna to wynagrodzenie notariusza za wykonanie danej czynności. Nie jest ustalana dowolnie – jej wysokość regulują przepisy prawa. Dokładnie określa to rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej, które wskazuje, ile może wynieść opłata za daną usługę. Warto jednak zaznaczyć, że mówimy tu o maksymalnych stawkach – notariusz może pobrać mniej, ale nie więcej, niż wynika to z rozporządzenia.
Taksa notarialna to nie „widzimisię” kancelarii, ale wynik ustawowych przepisów. Znając podstawowe stawki taksy notarialnej, można wcześniej oszacować koszty i uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.
Ile kosztuje notariusz – przykładowe czynności notarialne
Poniżej znajdziesz orientacyjne koszty najczęściej spotykanych usług notarialnych, zarówno tych prostych, jak i bardziej złożonych. Warto pamiętać, że do każdej z tych kwot trzeba doliczyć 23% VAT oraz – w zależności od przypadku – inne opłaty, takie jak opłata sądowa czy podatek PCC.
- Zakup mieszkania – to jedna z najczęstszych czynności notarialnych i zarazem najbardziej kosztowna. Taksa notarialna zależy od wartości nieruchomości – np. przy mieszkaniu o wartości 400 000 zł, wynagrodzenie notariusza może wynieść maksymalnie 2370 zł. Do tego doliczamy:
- VAT – 23%,
- podatek PCC – 2% wartości, jeśli kupujesz z rynku wtórnego,
- opłatę sądową za wpis do księgi wieczystej – 200 zł.
- Darowizna nieruchomości między bliskimi – w przypadku darowizn pomiędzy najbliższą rodziną zwykle nie płaci się podatku od darowizny, ale opłaty notarialne pozostają. Koszt aktu notarialnego zależy od wartości nieruchomości – przy darowiźnie wartej 300 000 zł maksymalna taksa notarialna wynosi ok. 1970 zł + VAT. Dochodzi również opłata sądowa za wpis do KW – 200 zł.
- Poświadczenie dziedziczenia – notariusz może przeprowadzić tzw. akt poświadczenia dziedziczenia (zamiast drogi sądowej). Łącznie trzeba się liczyć z wydatkiem rzędu 300-600.
- Pełnomocnictwo – to jedna z najprostszych i najtańszych czynności notarialnych. Standardowe pełnomocnictwo kosztuje ok. 30-100 zł netto, w zależności od zakresu upoważnienia. W bardziej rozbudowanych przypadkach (np. dotyczących sprzedaży nieruchomości) opłata może być nieco wyższa.
- Poświadczenie podpisu – poświadczenie autentyczności podpisu pod dokumentem (np. umową) to koszt od 20 zł za jeden podpis. Jeśli dokument ma wiele stron, może dojść opłata za każdą kolejną. To szybka i często potrzebna czynność, np. przy umowach sprzedaży pojazdu.
Czy ceny u notariuszy są wszędzie takie same?
Choć może się wydawać, że koszty notarialne są identyczne w każdej kancelarii, rzeczywistość jest nieco bardziej elastyczna. Jak już wspomniano, cennik opłat notarialnych w Polsce opiera się na maksymalnych stawkach określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości, ale nie oznacza to, że każda kancelaria musi stosować te najwyższe wartości.
W praktyce wielu notariuszy ustala własne stawki – niższe niż dopuszczalny maksymalny poziom, zwłaszcza w przypadku prostych czynności, takich jak pełnomocnictwa czy poświadczenia podpisów. Dotyczy to również bardziej złożonych spraw, gdzie kancelarie mogą różnicować wycenę w zależności od czasu, stopnia skomplikowania czy liczby zaangażowanych osób.
Dlatego przed podjęciem decyzji warto:
- porównać oferty kilku kancelarii,
- poprosić o indywidualną wycenę konkretnej czynności,
- upewnić się, czy w podanej kwocie uwzględniono wszystkie opłaty dodatkowe (VAT, opłaty sądowe, podatki).
Choć ramy są ustalone prawnie, realne koszty notarialne mogą się różnić i warto to wykorzystać, by nie przepłacić.
Nie tylko notariusz – dodatkowe koszty, o których warto pamiętać
Wielokrotnie wspominaliśmy już o dodatkowych kosztach, które mogą pojawić się obok podstawowego wynagrodzenia notariusza. To ważne, bo wiele osób mylnie zakłada, że cena ustalona w kancelarii obejmuje całość opłat. W praktyce do taksy notarialnej często doliczane są obowiązkowe daniny publiczne oraz opłaty administracyjne, które notariusz pobiera jako pośrednik i przekazuje do odpowiednich urzędów lub sądów.
Oto najczęstsze dodatkowe koszty:
- podatek VAT – doliczany do każdej usługi notarialnej (stawka 23%). Jeśli taksa notarialna wynosi np. 500 zł, finalna kwota z VAT to 615 zł;
- opłata sądowa – obowiązuje w przypadkach, gdy notariusz składa wniosek o wpis do księgi wieczystej. Standardowa opłata to 200 zł, niezależnie od wartości nieruchomości;
- podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) – wynosi zazwyczaj 2% wartości rynkowej nieruchomości (np. przy zakupie mieszkania z rynku wtórnego). Podatek ten odprowadzany jest przez notariusza w imieniu klienta;
- opłaty za wypisy aktu notarialnego – klient otrzymuje co najmniej jeden wypis, ale każda dodatkowa kopia wiąże się z opłatą (około 6 zł + VAT za każdą stronę wypisu).
Koszty wizyty u notariusza mogą się różnić w zależności od rodzaju sprawy, jej wartości i kancelarii, z której korzystasz. Warto wcześniej sprawdzić cennik notariusza i dopytać o wszystkie dodatkowe opłaty, by uniknąć niespodzianek. Dobrze przygotowana wizyta to nie tylko oszczędność, ale też spokojniejszy przebieg całej procedury.